انواع گچ های اندام فوقانی

• گچ اسپیکای شانه(Soulder Spica Cast)
• گچ بلند اندام فوقانی( (Long Arm Cast
• گچ کوتاه اندام فوقانی(Short Arm Cast)
• گچ آویزان بازو(Hanging Arm Cast)
• گچ اسپیکای شست(Thumb Spica Cast)

گچ اسپیکای شانه(Soulder Spica Cast)

این نوع گچ گيري براي بی حركت كردن شكستگی هاي قسمت فوقانی استخوان بازو و یا بعد از اعمال جراحی روي شانه مورد مصرف دارند.

گچ بلند اندام فوقانی (Long Arm Cast)

این نوع گچ گيري براي شكستگی هاي ناحيه آرنج، استخوان هاي ساعد و همچنـين بعد از برخی عمـل هاي جراحی استفاده می شود. گچ از باالي بازو شروع شده و تا انتهاي دست، یعنی نزدیک به انگشتان، ادامه دارد. هدف این گچ گيـري این است كه آرنج، ساعـد و مچ دست را بی حركت نگه دارد تا به بهبود شكستگی كمک كند.

در این گچ گيري، انگشتان دست (بجز خود مچ) آزاد هستند و می توانند به راحتی حركت كنند، كه این باعث جلوگيـري از سفـت شدن مفاصل انگشتـان می شود. زاویه خم شـدن آرنج و چرخـش سـاعد و همچنـين حالت مچ دست(خم یا صـاف بودن) بسته به نوع شكسـتگی و تصميم پزشک معالج متفاوت است.به طور كلی، مدت زمان استفاده از گچ بسته به نوع آسيـب و سرعت بهبودي متفاوت است و پزشـک تعيين می كند كه چه زمانی گچ برداشته شود.

گچ کوتاه اندام فوقانی(Short Arm Cast)

این نوع گچ گيري از زیر آرنج شروع می شود ساعد و مچ دست را شامل شده و در نهایت درهمان محل گچ قبلی خاتمه می یابد.
این نوع گـچ براي شكـسـتگـی هاي انتـهـاي استخـوان رادیـوس (استـخوان ساعـد) و همچنيـن بعد از جـراحی هاي مربوط به این ناحيه، مچ دست و استتخوان اولنا(استخـوان دیگر سـاعد)استـفاده می شود. هنگام استفاده از گچ كوتاه یا بلـند براي بازو، باید سوراخ مخصـوص انگشـت شسـت به انـدازه كافی بزرگ باشد تا حركـت شست دست محدود نشود و فرد بتواند آن را به راحتی تكان دهد.

گچ آویزان بازو(Hanging Arm Cast)

 این نوع گچ، براي تثبيت شكستگی استخوان بازو (هومروس) استفاده می شود و به حفظ وضعيـت مناسـب استخـوان كمک می كند. براي اینكه گچ به درسـتی عمل كند، باید دست به گردن آویزان شود. همچنـين، بهتر است فرد در حالت نيمه نشسـته بخوابـد تا از جابجایی استخوان در هنگام خواب جلوگيري شود.گچ از پایين كف دست (از زیر انگشتان) شـروع می شود و تا باالي محل شكستـگی ادامه دارد، بنابراین مچ دست، ساعد و آرنج را شامل می شود. در این نوع گچ، مچ دسـت كمی به سمــت عقب (20-15 درجه) و آرنج در زاویه 90 درجه خم می شود. ساعد نيز در وضعيت خنثی قرار می گيرد.براي كمک به اصالح شكستـگی، سه حلقه گچـی در نزدیـكی مچ دست قرار داده می شود كه باند آویزان كنـنده گچ به آنها متصـل می شود. وزن دست و گچ باعث می شود تا هم راستـایی و طول استخـوان بازو اصالح شود. با تغيـير محل حلقه ها می توان وضعيت هاي نادرست استخوان را تصحيح كرد.
اگر بخواهيم دست را از انحراف به سمت بيرون (والگوس) اصـالح كنـيم، بازو را به حلقه داخـلی وصل می كنيم. اگر دسـت به سمـت داخل (واروس) انحــراف دارد، آن را به حلقه خارجـی وصل می كنيم. در صورتی كه هيچ انحرافی وجود نداشته باشد، از حلقه ميانی استفاده می شود. همچنين، اگر نياز به اصالح انحراف به سمت جلو یا عقب باشـد، طول باند را به ترتيب كوتاه تر یا بلندتر می كنيم تا دست در موقعيت صحيح قرار گيرد.

 

گچ اسپیکای شست(Thumb Spica Cast)

ین نـوع گچ براي درمـان آسـيب هاي مربوط به استـخوان اسكافـوئيد، رباط هاي شـسـت دسـت، و همچنـين پس از عمل هاي جراحی روي شست و مچ دست استفاده می شود. گچ به دو نوع بلند و كوتاه تقسيم می شود:
گچ بلند: این نوع گچ نه تنها شست و مچ دست، بلكه آرنج را هم بی حركـت می كند. در این حالـت، آرنـج با زاویه 90 درجه ثابت می شود تا بهبود بهتري حاصل شود.
گچ كوتاه:این نوع گچ فقط شست و مچ دست را بی حركت می كند و آرنج درگيـر نمی شود. زاویه قرارگيري گچ بسـته به نوع آسـيب متـفاوت است و پزشک بر اساس نياز بيمار زاویه مناسب را تعيين می كند.

 

انواع گچ های اندام تحتانی

• گچ اسپیکای هیپ(Hip Spica Cast)
• گچ بلند اندام تحتانی(Long Leg Cast)
• گچ سیلندر(Cylinder Cast)
• گچ کوتاه اندام تحتانی(Short Leg Cast)
• گچ پشتیبان تاندون کشکک(Patellar Tendon Bearing or PTB)
• گچ ابداکشن(Abduction Cast)

گچ اسپیکای هیپ(Hip Spica Cast)

این نوع گچ گيري معمولا در جراحی هاي مربوط به مفصل ران (هيپ)به ویژه در كودكان اسـتفاده می شود، به خصوص پس از جا اندازي دررفتگی مادرزادي مفصل ران یا براي درمان شكستـگی هاي اسـتخوان ران در كودكان گچ از زیر دنده ها شروع می شود و هر دو پاي كودک را در بر می گيرد. پایی كه نياز به درمان دارد، به طور كامل گچ گرفتـه می شود و پاي دیگر نيز بر اساس تصميـم پزشـک، یا تا زانـو یا به طـور كامل گچ گرفتـه می شود.اگر هر دو پا به طور كامل گچ گرفتـه شوند، به آن "گچ گيري كامل" می گویند. اما اگر پاي مورد درمان به طور كامل و پاي دیگر تا زانو گچ گرفته شود، به آن "گچ گيري یک و یک دوم" می گویند.در این نوع گچ گيري ممكن است برخی عوارض جانبی بيشتر دیده شود.
جلوگيري از فشار روي شكم:
وقتی نياز به گچ گيري بدن است، براي اینكه در زمان غذا خوردن شكم تحت فشار قرار نگيرد و ناراحتی ایجاد نشود، قبل از گچ گيري، یک حوله با ضخامت مناسب را از پایيـن شـكم (باالي ناحـيه ي شرمـگاهی)تا باالي قفسه سينه قرار می دهند. این كار باعث می شود بعد از خشک شدن گچ، فضایی براي حركت شكم هنگام غذا خوردن باقی بماند. مهم است كه قبل از خشک شدن كامل گچ، حوله را از زیر گچ بيرون بياورید.

 جلوگيري از سوختگی:
براي جـلوگـيري از سوختـگی ناشی از گچ گيري وسيع، بهتر است گچ را با حداقل الیه ها و ضخامـت ممكن انجام دهيد. همچـنين نقاطی كه احتمال آسيـب پذیري بيشتري دارند، مانند اتصاالت اندام ها به تنه (مثل نواحی اطراف شانه و لگن)، باید با استفاده از وسایل كمكی و تقویتـی محكم تر شوند. این كار هم وزن گچ را كمتر می كند و هم احتمال سوختگی را كاهش می دهد. براي كاهش وزن گچ، می توانيد ناحـه ي روي شكـم را به صـورت یک دریـچـه گـرد یا بيـضی باز كنيـد تا هم گچ سبک تر شود و هم از ترک خوردن آن جلوگيري شود.

گچ بلند اندام تحتانی(Long Leg Cast)

این نوع گـچ براي درمان شكستـگی هاي مختلف از جمله كنـدیل هاي استخوان ران (فمور)، كندیل هاي استخوان ساق (تيبيا)، استخوان هاي ساق و فيبوال، شكستگی هاي هر دو قوزک مچ پا یا استخوان تالوس و همچنـين پـس از برخی جراحی ها استـفاده می شود. این گچ از چـند سانتيمتر زیر برجستگی بزرگ ران (تروكانتر) شروع می شـود و تا كف پا ادامه دارد، به طوري كه ران، زانو، ساق پا، مچ پا و پـا را می پوشاند. در كف پا تا محل مفاصـل متاتارسـوفـالـانـژیال (مفصل بين كف پا و انگشـتان) و در پشـت پـا تا قاعـده انگشتـان پـا می رسـد.زاویــه هاي بی حركتی مفاصل زانو و مچ پا بسـتگی به نظر پزشـک و نوع آسـيـب دارد. اما در مـوارد شكستـگی استـخـوان هاي ساق پا، مـچ پا باید در وضعيت خنثی قرار گيرد؛ به این معنی كه هيچ گونه چرخش به داخل (واروس) ، چـرخـش بـه خـارج (والـگـوس) ،خـم شــدن به پایـيـن (پالنتارفِلِكشن) یا خم شدن به باال (دورسی فِلِكشن) نداشته باشد. همچنـين در این نوع شكستـگی ها، زانو ممكن است در حالـت صاف (اكستانشن كامل) یا خم شده (فِلِكشن) بی حركت شود.

گچ سیلندر(Cylinder Cast)

این نوع گچ همانطور كه نامش پيداست شبيه به استوانه می باشـد و شامل ران،زانو و ساق است و مچ پا و پا را بی حركت نمی كند از آن در شكستـگی هاي استخوان كشكـک ،پارگـی رباطهاي جانبی زانو و صدمات اكستـانسـور زانو استـفـاده می شود. این گچ از چند سانتيمتر زیر تروكانتر بزرگ شده و در باالي قوزكهاي مچ پا خاتمه می یابد.

 

گچ کوتاه اندام تحتانی(Short Leg Cast)

این نوع گچ گيـري شامل ساق پا، مچ پا، و خود پا می شــود. گچ از پشت پا در قسمت انتهایی تا قاعده انگشتان پا و تا سراستخوان هاي متاتارس امتـداد دارد. اگر انگشـتان پا هم دچـار شكستـگی شـده باشـند و نياز به بی حركتی داشته باشنـد، باید از یک قطعـه گچـی براي نگه داشتـن آنها استفاده كرد. در این حالت، نباید مفاصل بين انگشتـان و كف پا بيش از حد به سمـت عقب خم شـوند. این نوع گچ گـيـري براي شــكستـگی هاي مـچ پا، استـخـوان هاي تالـوس، كالكانئوس، متاتارس، كوبوئيد و كونئيفرم، و همچنـين آسيـب هاي رباط هاي مچ پا و بعد از عمل هاي جراحی روي بافت نرم واستخوان مچ و پا و انگشـتان استـفاده می شود. در حالت معمول، مدت زمان استفـاده از این نوع گچ بيـن ۴ تا ۶ هفته است، اما زمان دقيق آن بستگی به نظر پزشک و وضعيت بهبود بيمار دارد.

 

گچ پشتیبان تاندون کشکک(Patellar Tendon Bearing or PTB)

 این نوع گچ مخصوص، به شكلی طراحی شده است كه بخشـی از وزن بدن هنگام ایستادن یا راه رفتن به تاندون زیر كشكـک زانو منتقل شود. این گچ نه كوتاه است و نه بلند، بلكـه به گونه اي قرار می گيرد كه از باالي كشكـک زانو شروع شده و تا پشــت ساق پا ادامه می یابد. همچنين، قسـمت جلویی این گچ مانند یک سپـر، كشكک زانو و تاندون آن را پوشش می دهد. این باعث می شود كه هنگام راه رفتن یا ایسـتادن، فشار كمتـري به محل شكستگی در ساق پا وارد شود.عالوه بر این، به دليـل اینكه در پشت زانو فضاي كافی بـراي خم شـدن وجود دارد، دامنه حركـت زانـو كامل باقی می ماند.این نـوع گـچ در مراحـل خاصی از درمان شكستـگی هاي ساق پا، قوزک پا و استخوان هاي اطراف آن استفاده می شود.

گچ ابداکشن(Abduction Cast)

براي اینكه اندام هاي تحتانی را تا نتيجه مطلوب دور از هم نگـه دارد استـفاده می شود . دو گچ بلنـد گرفـته می شود و در حالی كه انـدام هاي تحتـانی ۴0 در جه از هم دور شده و 20 درجه به داخل چرخيـده اند با یک تكه چـوب دو گچ به هم وصل می شوند.